(april 2013)
De woningvoorraad is na WOII twee keer zo snel gegroeid als de bevolking. We hebben dus vooral moeten opboksen tegen huishoudensverdunning. Minder mensen in één huis? Bouwen! Is dat in de toekomst nog steeds zo? We moeten ons niet laten verassen als het anders gaat dan we dachten.
Dat is al vaak genoeg gebeurd. Demografie is beladen met sociale culturele veronderstellingen, en dan worden ook wel eens ‘fouten’ gemaakt. Toen in de 60-er jaren de rekenaars nog steeds uitgingen van véél kinderen, hielden ze het zelf thuis bij twee kids. Toen de beleidsmakers van de stad dachten dat ze bouwden voor echte stedelingen die maximaal met zijn 2-en zijn, besloten ze zelf thuis als echte stedeling kinderen te krijgen. Toen iedereen riep dat in de stad het aantal allochtone kinderen zou gaan overheersen, dachten de snel emanciperende islamitische meiden ‘kinderen krijgen doen we níet of na ons 30ste’.
Goed opletten, dus. In deze blog wat oefeningen in anders kijken. Motto: wie zegt dat huishoudens steeds kleiner worden? Huishoudensverdikking kan toch ook?!
Hoeveel huizen ook al weer?
In de komende 30 jaar komen er pakweg 1,2 mln. mensen bij en er zijn circa 1 mln. huizen nodig. De helft van die huizen is voor die extra mensen, de andere helft is nodig omdat huishoudens kleiner worden. Zo veronderstellen CBS/CPB/PBL. Maar het kan natuurlijk ook anders gaan.
Wat doen ouderen?
De grootste groei van huishoudens zit bij ouderen. Eenpersoonshuishoudens, en dan vooral oude vrouwen.
Denkoefening: als die doorroken kan het wel eens anders gaan. Als de stervensverwachting van mannen en vrouwen naar elkaar toegroeit, dan zou het aantal (eenpersoons) huishoudens wel eens minder hard kunnen groeien. Dus huishoudensverdikking!
Nu zijn er geruchten dat het aantal scheidingen onder ouderen toeneemt; daar tegenover staat de mogelijkheid dat ouderen gaan samenwonen – niet uit liefde, maar uit vriendschap en voor de aanspraak en de kleine zorg. Het kan gaan om jonge en gezonde 70-ers, maar ook om 80-ers die een serieuze zorgvraag samen willen oplossen. Echte oude ouderen vinden we wel eens terug in een tijdelijke woonunit achter het huis van familie.
Ik ken tal van voorbeelden van dit soort nieuwe vormen van samenwonen. Goed opletten dus, dit kan heel veel huizen schelen.
Wat doen alleenstaanden?
Heel erg lang is de trend geweest dat mensen, al dan niet na samenwonen, uiteindelijk bewust kozen voor solo. Alle plek voor de liefde, maar wel op eigen benen blijven staan in een eigen huis.
De laatste 5 jaar is meetbaar dat geliefden eerder en vaker kiezen voor samenwonen. Zomaar een trend, wat de achtergrond ook is: liefde, gezelligheid (leuk Hollands woord) of geld (scheelt huur of hypotheek). Klassiek geval van huishoudensverdikking.
Dan kan je toe met minder huizen – toch?!
Jongeren en starters
In grote steden – échte metropolen, zoals greater London – is het heel gewoon om als vriendenstel een pand te kopen of te huren. Niet een liefdespaar, maar gewoon drie of vier vrienden/kennissen die samen een huis bewonen – voor de kosten, voor de aanspraak, maakt niet uit. Omdat het past in hun levensfase.
Ik ken redelijk wat vaderlandse voorbeelden. Typisch geval van huishoudensverdikking. Een nog meer experimentele gedachte, maar waarom niet: een sharing-model voor flexibele stedelingen?! Een feitelijk gegeven: als men nog jonger is, zie je dat langer thuis blijven wonen een prima optie is. Weet dat de huizen groter en de gezinnen kleiner zijn dan pakweg 40 jaar geleden.
Opnieuw goed opletten, ook dít kan huizen schelen.
Kortom:
Pas op met dat beeld van de oneindig doorgaande huishoudensverdunning. Dat is geen onomkeerbaar natuurlijk proces, daar zitten keuzes achter van mensen. Die keuzes kunnen op onderdelen maar zo de andere kant op gaan: huishoudensverdikking! Dat zijn heel verschillende scenario’s – en beide zijn voorstelbaar. En bedenk vooral: positief gemotiveerde huishoudensverdikking vraagt wellicht weer ándere woonconcepten.
(eerder gepost op de linkedin site van Ruimtevolk)
Verder komen door discussie 